Dekatyzacja tkanin – czym właściwie jest?
Dekatyzacja tkanin polega na obróbce cieplnej materiału na mokro, mającej na celu ograniczenie kurczenia się tkaniny podczas użytkowania i pielęgnacji produktu. W praktyce oznacza to, że takiemu procesowi powinniśmy poddać każdy materiał przed szyciem lub gotowe tekstylia bezpośrednio po zakupie. Aby uchronić się przed gorzkimi rozczarowaniami w przyszłości, przystępując do dekatyzacji, warto ściśle przestrzegać zasad pielęgnacji każdego rodzaju tkaniny.
Dekatyzacja tkanin – atuty
Określenie „dekatyzacja” brzmi dość poważnie, ale w zasadzie oznacza tylko pranie, prasowanie lub kombinację obu tych czynności. Poddając materiał działaniu wysokich i niskich temperatur, włókna mają możliwość obkurczenia się do określonego rozmiaru i stabilizacji danego kształtu. Na ogół proces ten jest zalecany dla włókien naturalnych. Nie mniej jednak może być korzystany również dla innych rodzajach materiałów, w tym włókien mieszanych oraz syntetycznych. Nawet jeśli doświadczenie podpowiada, że podczas użytkowania z danym materiałem nic się nie dzieje, to i tak warto go poddać dekatyzacji. Czynność ta pozwala na pozbycie się pozostałości chemikaliów wykorzystywanych w procesie produkcyjnym, w tym nadmiaru farby, a także ewentualnych zabrudzeń przejętych podczas transportu oraz przechowywania. Sam materiał staje się przyjemniejszy i bezpieczniejszy dla zdrowia.
Dekatyzacja umożliwia również przetestowanie materiału i sprawdzenie jego jakości, struktury, faktury oraz tego jak faktycznie się zachowuje podczas pielęgnacji. Jeśli po pierwszym praniu kolory znacznie zbledną, a jakość materiału się obniży, to zyskujemy możliwość podjęcia optymalnej decyzji o jego dalszym przeznaczeniu (jeszcze przed szyciem) lub zaoszczędzimy sobie kłopotów i problemów w trakcie późniejszego użytkowania.
Na czym polega dekatyzacja tkanin?
Właściwie to bardzo proste. Dekatyzację można wykonać na trzy sposoby:
- pranie w wysokiej temperaturze (oczywiście dostosowanej do rodzaju materiału) oraz prasowanie z użyciem pary,
- namaczanie w gorącej wodzie, następnie spłukiwanie w zimnej wodzie,
- prasowanie z zastosowaniem dużej ilości pary.
Teoretycznie najprostszą z tych metod wydaje się oczywiście ostatnia, czyli samo prasowanie. Należy jednak wykonać je bardzo ostrożnie, pamiętając o właściwości tkaniny. Musimy się także liczyć z tym, że w przypadku niektórych materiałów taki rodzaj dekatyzacji może nie wystarczyć. W konsekwencji pomijamy też etap prania, który usuwa chemikalia i może nam dostarczyć wielu cennych informacji o rzeczywistych atrybutach materiału. Dlatego najbardziej polecana jest pierwsza metoda, czyli dekatyzacja poprzez pranie w maksymalnie dozwolonej temperaturze. W trakcie prania nie musimy używać detergentu, chociaż z pewnością przyjemniej jest szyć z dekatyzowanego, pachnącego i zmiękczonego materiału.
Dekatyzacja tkanin – w jaki sposób przygotować materiał do dekatyzacji?
Jeśli obawiamy się, że podczas dekatyzacji brzegi nowo zakupionego materiału ulegną postrzępieniu można zabezpieczyć krawędzie przeszywając tkaninę lub dzianinę na maszynie owerlokiem albo ściegiem zygzakowym. Można też po prostu wrzucić tkaninę do siatki na pranie lub poszewki na poduszkę. Przypominamy również, że materiał należy dekatyzować przez wykrojem, ponieważ może się nierównomiernie kurczyć i właściwie nigdy nie wiadomo jak zachowa się tkanina po dekatyzacji.
Dekatyzacja popularnych materiałów
Jak już wcześnie wspomnieliśmy proces dekatyzacji należy dostosować do właściwości konkretnego materiału. Oto wskazówki dotyczące procesu dekatyzacji wybranych tkanin:
- bawełna, len – takie tkaniny, podczas prania ręcznego, należy na kilka minut zanurzyć w bardzo ciepłej wodzie, następnie lekko wycisnąć bez skręcania i rozwiesić. Natomiast w pralce można prać bawełnę i len bez obaw w temperaturze 40 stopni C, a niektóre rodzaje bawełnianych tkanin do 60 stopni C. Następnie tkaninę delikatnie odwirowujemy i przy użyciu lekko wilgotnej ściereczki prasujemy wzdłuż nitki, czyli wzdłuż krawędzi.
- wiskoza – tkaniny wiskozowe najlepiej moczyć (około 12 godzin) w letniej wodzie, a następnie wyprać w wysokiej temperaturze. Przed prasowaniem, z użyciem funkcji pary, można spryskać materiał niewielką ilością octu.
- jedwab – delikatny jedwab należy prać ręcznie w letniej wodzie. Na koniec procesu dekatyzacji prasujemy tkaninę przez szmatkę, używając dużej ilości pary. Po ostygnięciu tkaniny warto przeprasować ją ponownie. Trzeba wziąć pod uwagę także fakt, że jedwab nieznacznie się kurczy nawet po trzecim praniu.
- wełna – w trakcie dekatyzacji wełnianej tkaniny najlepiej równomiernie zwilżyć materiał, następnie prasować do sucha przez bawełnianą ściereczkę. Wełnę można również z powodzeniem wyprać w pralce, pamiętając o ustawieniu właściwego programu do prania tego rodzaju tkaniny, podsuszyć i prasować przez szmatkę, koniecznie z użyciem funkcji pary.
- materiały podszewkowe – podczas dekatyzacji moczymy tkaninę w ciepłej wodzie, lekko wykręcamy, lekko podsuszamy. Następnie prasujemy na mokro, najlepiej przez szmatkę.